4. عوامل روحی-روانی

عوامل روحی-‌روانی به خصوص ابتلا به بیماری‌های خلقی از جمله افسردگی می‌تواند خواب فرد را به شدت مختل کند. درمان بی‌خوابی این افراد در صورتی اساسی خواهد بود که در ابتدا افسردگی آنها درمان شود.

5. عواملی برهم زننده سیکل خواب و بیداری طبیعی بدن

در بسیاری از مشاغل افراد مجبورند که شب تا صبح را بیدار بمانند. شب‌بیداری باعث به هم ریختن ریتم خواب و در نهایت بی‌خوابی در این افراد می‌شود مانند پرستاران، پزشکان، نگهبانان، كارمندان اورژانس، آتش‌نشان‌ها، خلبانان، رانندگان و ... همچنین کسانی که به غرب یا شرق دنیا مسافرت می‌کنند در موقع خواب و بیداری خود، دچار مشکل می‌شوند. علت آن است که ساعت داخلی بدن آنها طبق روال قبلی، خواب‌آلوده می‌شود یا از خواب بیدار می‌شود در حالی که مکان جدید، ساعت خواب و بیداری دیگری را طلب می‌کند. هر چه مسافت طی شده بیشتر باشد مشکل این افراد نیز شدیدتر خواهد بود. این افراد اگر به دنبال راه‌حلی نباشند ممکن است تا چند هفته، در خواب و بیداری خود مشکل پیدا کنند. مصرف ملاتونین طبق دستور پزشک یکی از درمان‌های خوب برای رفع مشکل بی‌خوابی این افراد خواهد بود. این اختلال را jet lag می‌نامند چرا که به دنبال اختراع موتور جت و مسافرت‌های هوایی ایجاد شده است.

اما چه باید کرد؟

اگر بخواهیم برای همه مبتلایان به بی‌خوابی یک درمان توصیه کنیم قطعا توصیه به رعایت بهداشت خواب است و اگر بخواهیم افراد را از یک کار برحذر داریم، عدم‌مصرف خودسرانه داروهای خواب‌آور خواهد بود. قبل از خواب این نكات را رعایت كنید:

1. شرطی‌شدن بدخوابی را از بین ببرید و تمرین‌های ریلكس‌سازی (آرام‌سازی ذهن و عضلات) را بیاموزید.

2. یكی از نكات مهم در بهداشت خواب، پرهیز از مصرف غذای سنگین قبل از خواب است. توصیه می‌شود افرادی كه در خوابیدن خود مشكل دارند در ساعت‌های قبل از خواب، شام سبك صرف كنند. محتوای شام هم بهتر است بیشتر حاوی كربوهیدرات باشد.

3. از نوشیدن مایعاتی چون نوشابه، شكلات، چای و قهوه قبل از خواب پرهیز كنید.

4. استفاده از هر گونه وسایل الكترونیكی مانند بازی‌های كامپیوتری و تماشای بیش از حد تلویزیون كه باعث اختلال در غده هیپوفیز و خواب می‌شود ممنوع است.

5. استرس و اضطراب یكی از عوامل موثر در بی‌خوابی است. همه افراد نگرانی‌ها و فکر در مورد کارهای روزمره و آینده را با خود دارند اما مهم این است که این افكار را هنگام خواب از خود دور كنید.

6. هنگام خواب لامپ‌های پرنور را خاموش و نور اتاق را برای شب تنظیم كنید.

7. در فصل‌های مختلف درجه حرارت اتاق را متعادل نگه دارید. نباید بیش از حد اتاق را گرم کنید.

8. بالش نرم زیر سر بگذارید.

9. قبل از رفتن به رختخواب دوش بگیرید. دوش آب گرم بدن را متعادل و فرمان خواب صادر می‌كند.

10. از مصرف خودسرانه داروها بپرهیزید. بعضی داروها در ابتدا خواب‌آورند اما در ادامه باعث اختلالات خواب می‌شوند.